Хэшээл: буряад хэлэн (6-дахи класс)

Тэмдэгэй нэрын илгаанууд

Хэшээлэй зорилгонууд:

1)тэмдэгэй нэрэ гэһэн темэ дабтангаа, тэрэнэй илгаанууд тухай ойлгуулха;

2)аман ба бэшэмэл хэлэлгэ хүгжөөхэ;

3)түрэл нютагтань дурлал түрүүлжэ, һайн ябадал хүмүүжүүлхэ;

Хэшээлэй ябаса:

І. Оролто үгэ

- Сайн байна, үхибүүд! Һуугты, мүнөөдэр хэн үгыб тэмдэглэе. Хэшээлдээ бидэ тэмдэгэй нэрэ гэһэн темэтэй танилсахабди, урда классудта гараһанаа һанаха ажал ябуулхабди. Шэнэ темэдэ орохынгоо урда, словарна хүдэлмэри ябуулая.

ІІ. Словарна диктант (Слайд №2)

Буряад орон, нютаг, Түнхэн, байгаали, аршаан, булаг, дэлхэй. (Слайд №3 шалгаха)

 ІІІ. Дабталга                   

Урда хэшээлдээ бидэ «Юумэнэй нэрэ » гэһэн темэ үзэжэ дүүргэһэн байнабди, тиимэһээ мүнөө дабталга үнгэргэе.  Танай урда саарһан дээрээ хэһэг тараагаатай, энэл хэһэг слайд дээрэ харанабди(Слайд № 4)

Даабари:

1)энэ хэһэг уншаад, юун тухайб гэжэ хэлэхэ;

2)хэһэг соо юумэнэй нэрэнүүдые түүжэ абаха; (Слайд №5 шалгалта)

ІV. Словарна хүдэлмэри

Онгосо

Гол

Орой

Домто

Мэдээжэ

V. Хэһэгээр ажал ябуулга

-Үхибүүд хэһэгтээ үшөө дахин анхаралаа хандуулая, эндэ илгаатай үгэнүүд байна, энэ ямар үгэнүүд гэжэ хэлхээр бэ?  Юумэнэй нэрэ гү? Үгы, тиигээ хадаа ямар хэлэлгын хубиб?

- зүб даа! Ямар гэһэн асуудалда харюусадаг хэлэлгын хуби «Тэмдэгэй нэрэ» гээшэ.(Слайд №6)

VІ. Шэнэ темэ ойлгуулга

Дэбтэрнүүдээ нээгээд, хэшээлэйнгээ темэ бэшэжэ абая. Хэшээлэймнай эпиграф хадаа  «өөрын дайда дулаан, хүнэй дайда хүйтэн». Энэ оньһон үгэ соо тэмдэгэй нэрэ бии гү?

Бидэ  хэшээлдээ тэмдэгэй нэрын удха шанар тухай хөөрэлдэхынгээ  хажуугаар тэмдэгэй нэрын илгаанууд  тухай хэлсэхэбди:

 Тэмдэгэй нэрэнүүд: (слайд № 7)

Шанарта                   Харилсаата

Хүхэ (хүб)                  наран- нарата

Ногоон (ноб)              хада-хадата

VІІ. Физминутка

VІІІ. Ребусы (слайд № 8)

ІΧ. Бэхижүүлгэ

Бүлэг бүлэгөөр даабаринууд үгтэнэ (3 бүлэг)

1-дэхи бүлэг – таблица соо шанарта ба харилсаата тэмдэгэй нэрэнүүдые бэшэхэ;

2-дохи бүлэг- юумэнэй нэрэнүүдтэ тэмдэгэй нэрэнүүдые тааруулан бэшэхэ;

3- дахи бүлэг – үгэнүүдые хэрэглэн мэдүүлэлнүүдые зохеохо.

Χ. Зурагаар ажал ябуулга

Уридшалһан даабари шалгалта. Уран зуралгын хэшээлдэ зураг зураһан байнабди, мүнөө энэ зурагаа шэрдэхэбди, харин Света самбарта гараад, шэрдэхэ. Тиигээд маанадта Света өөрынгөө бэшэһэн зохеолго уншаха, таанад анхаралтайгаар шагнаарайгты!

ΧІ. Тобшолол

- мүнөө дахин эпиграфтаа бусаад, хүүрэлдэе. Энэ оньһон үгэ хэһэг хоер таарана гү?

Юундэ тиигэжэ хэлэгдэнэб? Нэгэ бэрхэ һурагшада хэлүүлхэ, тиигээд